Το φθινόπωρο είναι η εποχή για όλες τις αισθήσεις. Η αίσθηση χαμηλότερων θερμοκρασιών μετά από ένα μακρύ καλοκαίρι. Μια ζεστή, οπτικά κ ευχάριστη παλέτα από κόκκινο, πορτοκαλί και καφέ. Ο ήχος του τσακίσματος των φύλλων κάτω από τα πόδια. Η μυρωδιά του καπνού του ξύλου.
Τα πολλά στοιχεία του φθινοπώρου είτε σου θυμίζουν στιγμες ευτυχίας είτε πυροδοτούν αναμνήσεις περασμένης χαράς. Όπως η άνοιξη, το φθινόπωρο είναι μια εποχή μετάβασης, μια υπενθύμιση της αξίας της αλλαγής, σε αυτήν την περίπτωση από το φωτεινό, θορυβώδης, κατάφυτο καλοκαίρι προς τη σκοτεινή, ήσυχη ηρεμία του χειμώνα. Είναι ένα ταξίδι προς τα μέσα, πρώτα βιωματικό, μετά διανοητικό.
Οι διακοπές αυτής της σεζόν μας θυμίζουν να είμαστε ευγνώμονες για τη γενναιοδωρία της φύσης και να διασκεδάζουμε. Οι αισθήσεις μας μας οδηγούν να αγκαλιάσουμε την ύπαιθρο. Τα συναισθήματά μας ενισχύονται κ η αίσθηση του χρόνου και του τόπου μας είναι φωλιασμένη σε μεγάλους, φυλλώδεις σωρούς φθινοπωρινής χαράς.
“Περίμενες να είσαι λυπημένος το φθινόπωρο επειδή ένα μέρος σου πεθαίνει κάθε χρόνο.” Έτσι έγραψε ο Έρνεστ Χέμινγουεϊ στο βιβλίο του «Μια κινητή γιορτή»,
Υπάρχει όμως και μια αναγέννηση το φθινόπωρο μετά τις ζεστές, λακωνικές μέρες του καλοκαιριού. Ίσως είναι το ενεργειακό πεδίο που περιβάλλει μια νέα σχολική χρονιά αλλά σίγουρα υπάρχει ηλεκτρισμός στον αέρα.
Ελάτε λοιπόν σε επαφή με όλα τα συναισθήματα της πιο όμορφης για μένα εποχής. Το φθινόπωρο τα συνδυάζει όλα λίγο καλοκαίρι, από το ωραίο καλοκαίρι όπου όσοι ζουν σε νησί ξέρουν, είναι η εποχή που θα απολαύσεις τη θάλασσα χωρίς την πολυκοσμία, θα απολαύσεις μια βόλτα χωρίς την αφόρητη ζέστη του καλοκαιριού. Ίσα ίσα που μπορεί να χρειαστείς κ ζακέτα για το βράδυ. Είναι επίσης η ιδανική εποχή για νέα ξεκινήματα κ νέους στόχους. Κ σίγουρα είναι η πιο ρομαντική εποχή.
Άλλωστε έχει εμπνεύσει πολλούς ποιητές, συνθέτες, ζωγράφους.
8 ποιήματα για το φθινόπωρο
Γιώργος Σεφέρης
Ένας λόγος για το καλοκαίρι
Φθινόπωρο 1936
Γυρίσαμε πάλι στο φθινόπωρο, το καλοκαίρι
σαν ένα τετράδιο που μας κούρασε γράφοντας μένει
γεμάτο διαγραφές αφηρημένα σχέδια
στο περιθώριο κι ερωτηματικά, γυρίσαμε
στην εποχή των ματιών που κοιτάζουν
στον καθρέφτη μέσα στο ηλεχτρικό φως
σφιγμένα χείλια κι οι άνθρωποι ξένοι
στις κάμαρες στους δρόμους κάτω απ’ τις πιπεριές
καθώς οι φάροι των αυτοκινήτων σκοτώνουν
χιλιάδες χλωμές προσωπίδες.
Γυρίσαμε· πάντα κινάμε για να γυρίσουμε
στη μοναξιά, μια φούχτα χώμα, στις άδειες παλάμες.
Κι όμως αγάπησα κάποτε τη λεωφόρο Συγγρού
το διπλό λίκνισμα του μεγάλου δρόμου
που μας άφηνε θαματουργά στη θάλασσα
την παντοτινή για να μας πλύνει από τις αμαρτίες·
αγάπησα κάποιους ανθρώπους άγνωστους
απαντημένους ξαφνικά στο έβγα της μέρας,
μονολογώντας σαν καπετάνιοι βουλιαγμένης αρμάδας,
σημάδια πως ο κόσμος είναι μεγάλος.
Κι όμως αγάπησα τους δρόμους τούς εδώ, αυτές τις κολόνες·
κι ας γεννήθηκα στην άλλη ακρογιαλιά κοντά
σε βούρλα και σε καλάμια νησιά
που είχαν νερό στην άμμο να ξεδιψάει
ο κουπολάτης, κι ας γεννήθηκα κοντά
στη θάλασσα που ξετυλίγω και τυλίγω στα δάχτυλά μου
σαν είμαι κουρασμένος — δεν ξέρω πια πού γεννήθηκα.
Κώστας Καβάφης
Πλησίον παραθύρου ανοικτού
Αποκυρηγμένα, 1983
Εν φθινοπωρινής νυκτός ευδία,
πλησίον παραθύρου ανοικτού,
εφ’ ώρας ολοκλήρους, εν τελεία,
ηδονική κάθημαι ησυχία.
Των φύλλων πίπτ’ η ελαφρά βροχή.
Ο στεναγμός του κόσμου του φθαρτού
εν τη φθαρτή μου φύσει αντηχεί,
αλλ’ είναι στεναγμός γλυκύς, υψούται ως ευχή.
Aνοίγει το παράθυρόν μου κόσμον
άγνωστον. Aναμνήσεων ευόσμων,
αρρήτων μοι προσφέρεται πηγή.
Επί του παραθύρου μου πτερά
κτυπώσι — φθινοπωρινά πνεύματα δροσερά
εισέρχονται και με περικυκλούσι
κ’ εν τη αγνή των γλώσση μοι λαλούσι.
Ελπίδας αορίστους και ευρείας
αισθάνομαι· κ’ εν τη σεπτή σιγή
της πλάσεως, τα ώτα μου ακούουν μελωδίας,
ακούουν κρυσταλλίνην, μυστικήν
εκ του χορού των άστρων μουσικήν.
Κική Δημουλά
Οι αποδημητικές “Καλημέρες”
Το λίγο του κόσμου, 1971
Άρχισε ψύχρα.
Το γύρισε ο καιρός σε αναχώρηση.
Η πρώτη μέρα του Σεπτέμβρη
ξοδεύτηκε σε κάποια υδρορροή.
Ως χθες ακόμα όλα έρχονταν.
Ζέστες, η διάθεση για φως,
λόγια, πουλιά,
πλαστογραφία ζωής.
Γονιμοποιούνταν κάθε βράδυ τα φεγγάρια,
πολλοί διάττοντες έρωτες
ήρθαν στον κόσμο τον περασμένο μήνα.
Τώρα, η γνωστή ψύχρα
κι όλα να φεύγουν.
Ζέστες, πουλιά, η διάθεση για φως.
Φεύγουν τα πουλιά, ακολουθούν τα λόγια,
η μια ερήμωση τραβάει πίσω της την άλλη
με λύπη αυτοδίδακτη.
Ήδη αποσυνδέθηκε το φως από την επανάπαυση
και από τις καλημέρες σου.
Τα παράθυρα ενδίδουν.
Το χέρι του μεταβλητού κλείνει τα τζάμια,
άλλοι λεν ως την άνοιξη,
άλλοι φοβούνται δια βίου.
Κι εσύ τι κάθεσαι;
Καιρός να μπεις κι εσύ στα αλλαγμένα.
Να γίνεις ό,τι αναρωτιόμουν πέρυσι:
“ποιός ξέρει τ’ άλλο μου φθινόπωρο;”
Καιρός να γίνεις “τ’ άλλο μου φθινόπωρο”.
Άρχισε ψύχρα.
Ρίξε στην πλάτη σου ένα ρούχο επιδημίας.
Χρίστος Λάσκαρης
Πως να παλέψει
Ο ευτυχισμένος καιρός επέρασε, 1979
Είναι μια θλίψη το φθινόπωρο καθώς αδειάζουν οι ακρογιαλιές και το νησί ερημώνει· και μένει μόνη η ψυχή με τ’ άγριο πέλαγο. Πώς να παλέψει με τις άδειες Κυριακές την ερημιά των βράχων και της θάλασσας, με τις κουρούνες που το δειλινό στην αποβάθρα κρώζουν.
Τάσος Λειβαδίτης
Άνεμος του Νοεμβρίου
Τα χειρόγραφα του φθινοπώρου
Τώρα όμως βράδιασε. Ας κλείσουμε την πόρτα κι ας κατεβάσουμε
τις κουρτίνες
γιατί ήρθε ο καιρός των απολογισμών.
Τι κάναμε στη ζωή μας;
Ποιοι είμαστε; Γιατί εσύ κι όχι εγώ;
Καιρό τώρα δεν χτύπησε κανείς την πόρτα μας κι ο ταχυδρόμος έχει
αιώνες να φανεί.
Α, πόσα γράμματα, πόσα ποιήματα
που τά πήρε ο άνεμος του Νοεμβρίου. Κι αν έχασα τη ζωή μου,
την έχασα για πράγματα ασήμαντα: μια λέξη ή ένα κλειδί, ένα
χτες ή ένα αύριο
όμως οι νύχτες μου έχουν πάντα ένα άρωμα βιολέτας,
γιατί θυμάμαι.
Πόσοι φίλοι που έφυγαν χωρίς ν’ αφήσουν διεύθυνση,
πόσα λόγια χωρίς ανταπόκριση
κι η μουσική σκέφτομαι είναι η θλίψη εκείνων που δεν πρόφτασαν ν’
αγαπήσουν.
Ώσπου στο τέλος δεν μένει παρά μια θολή ανάμνηση από το παρελθόν
(πότε ζήσαμε;)
και κάθε που έρχεται η άνοιξη κλαίω, γιατί σε λίγο θα φύγουμε και
κανείς δεν θα μάς θυμηθεί.
William Shakespeare
Σονέτο 73
Σονέτα
Πάνω μου τη στιγμή του χρόνου ξεχωρίζεις
Που λίγα ή κίτρινα τα φύλλα στα κλαδιά,
Τρέμουν στο κρύο παγωμένα, κι ατενίζεις
Γυμνά κλωνιά, τόξα εκκλησιάς δίχως πουλιά.
Σε μένα βλέπεις δειλινό μιας τέτοιας μέρας
Που πάει να σβήσει προς τη δύση τη θαμπή,
Γοργά το παίρνει την νυχτός μαύρος ο αιθέρας,
Ίδιος με θάνατο, σφραγίδα από σιωπή.
Σε μένα βλέπεις μια φωτιά που σιγοκαίει,
Στων νιάτων της τη στάχτη έχει κρυφτεί καλά,
Να σβήσει πια, σε νεκρού στρώμα σα να κλαίει,
Ό,τι την είχε θρέψει τώρα τη χαλά.
Το ξέρεις και τον έρωτα σου μεγαλώνεις,
Σε λίγο αυτόν που αγαπάς δε θ’ ανταμώνεις.
Emily Dickinson
Αν ερχόσουν το φθινόπωρο
Αγάπη
Αν ερχόσουν το φθινόπωρο
Θα έδιωχνα μακριά το καλοκαίρι
με μισό χαμόγελο και μισή αποστροφή
όπως οι νοικοκυρές διώχνουνε τις μύγες.
Εάν περνούσε ένας χρόνος πριν σε δω
θα τύλιγα τους μήνες σε κουβάρια
και θα τους έβαζα σε ξεχωριστά συρτάρια
μέχρι να περάσει ο καιρός τους.
Κι αν ακόμα αιώνες αργούσες
στα χέρια θα τους μετρούσα
συνέχεια θ’ αφαιρούσα ίσαμε
τα δάχτυλα να έπεφταν στην γη του Van Diemen.
Εάν, όπως είναι σίγουρο
η ζωή αυτή τελειώσει
για σένα και για μένα
θα πέταγα τον θάνατο σαν κρούστα
και αιωνιότητα θα γευόμουν.
Αλλά τώρα, ανίδεη από το μήκος
του χρόνου το αβέβαιο φτερό,
με κεντρίζει, σαν δαιμόνια μέλισσα,
ότι ποτέ δεν θα μου φανερώσει το τσίμπημά του.
Maya Aggelou
Late October
Only lovers
see the fall
a signal end to endings
a gruffish gesture alerting
those who will not be alarmed
that we begin to stop
in order to begin
again.
[…] Δες επίσης: “8 ποιήματα για το φθινόπωρο” […]