Σχεδόν 4 στις 5 μέλλουσες μαμάδες παραπονιούνται ότι αλλάζει ο τρόπος που σκέφτονται και λειτουργούν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Ειδικά κατά το τρίτο τρίμηνο. Όπως επίσης και έλλειψη προσοχής και μνήμης. Πολλές έγκυες βιώνουν αυτή τη λήθη και την ομίχλη του εγκεφάλου. Αλλά είναι πραγματικότητα το pregnancy brain; Ή πρόκειται για μύθο;
Μια νέα μελέτη από ερευνητές από την Ολλανδία αποκάλυψε ότι υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις για τη σχέση μεταξύ της αύξησης των ορμονών της εγκυμοσύνης και των αλλαγών σε περιοχές του εγκεφάλου που εμπλέκονται με τη σκέψη και την ονειροπόληση.
Εκτός από την αφηρημάδα και τη δυσκολία διατήρησης συγκέντρωσης, οι αλλαγές θα μπορούσαν να είναι ο τρόπος της φύσης να βοηθήσει τις μητέρες να δεθούν με αυτή τη νέα χαρά στη ζωή τους.
Leiden University της Ολλανδίας, Dr.Elseline Hoekzema
Όσο συνηθισμένο κι αν ακούγεται το φαινόμενο, οι ανεπαίσθητες επιδράσεις του ήταν εμφανώς δύσκολο να μετρηθούν. Η νευροεπιστήμονας του Leiden University της Ολλανδίας, Dr.Elseline Hoekzema έχει ερευνήσει τις νευρολογικές αλλαγές που έρχονται με την κύηση ανθρώπων και ζώων για αρκετά χρόνια. Μια μελέτη του 2016 με επικεφαλής την Dr.Elseline Hoekzema έδειξε πώς η εγκυμοσύνη συνέπεσε με σημαντικές μειώσεις της φαιάς ουσίας. Του ιστού που μεταφέρει μηνύματα και διεξάγει τους υπολογισμούς του εγκεφάλου. Έλαβε επιχορήγηση 1,5 εκατομμυρίου ευρώ του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας για τη συνέχιση της έρευνας για την εγκυμοσύνη και τις νευρολογικές αλλαγές.
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, μια γυναίκα εκτίθεται σε μια απαράμιλλη πλημμύρα ορμονών.
Elseline Hoekzema
Και συνεχίζει:
“Μελέτες σε ζώα έχουν δείξει ότι αυτές οι ορμόνες προκαλούν εκτεταμένες αλλαγές στον εγκέφαλο και τη συμπεριφορά της μητέρας. Σε προηγούμενες μελέτες, ανακαλύψαμε ότι η εγκυμοσύνη προκαλεί μακροχρόνιες αλλαγές στη δομή του ανθρώπινου εγκεφάλου.”
Για αυτήν την τελευταία μελέτη, η Dr.Elseline Hoekzema και οι συνεργάτες της χαρτογράφησαν τους εγκεφάλους 40 μητέρων με μαγνητικές τομογραφίες. Οι σαρωσεις διεξήχθησαν πριν από την εγκυμοσύνη και πριν και μετά τον τοκετό. Συμπεριλαμβανομένης της απεικόνισης έναν ολόκληρο χρόνο μετά τον τοκετό και τον ερχομό του μωρού. Αυτές οι σαρώσεις συγκρίθηκαν με παρόμοιες εικόνες που λήφθηκαν από δείγμα 40 γυναικών που δεν ήταν έγκυες τη στιγμή της μελέτης.
Με βάση τα αποτελέσματα των 28 εθελοντών που ολοκλήρωσαν τη μελέτη, οι ορμόνες της εγκυμοσύνης δεν τροποποιούν απλώς τα «σκεπτόμενα» κύτταρα του εγκεφάλου. Φαίνονται να αλλάζουν τον ίδιο τον τρόπο με τον οποίο τα δίκτυα του εγκεφάλου συνδέονται μεταξύ τους. Αυτές οι αλλαγές είναι πιο έντονες μεταξύ των περιοχών του εγκεφάλου που αναφέρονται συλλογικά ως το Δίκτυο Προεπιλεγμένης Λειτουργίας. Το οποίο ενεργοποιείται όταν η εστίαση μετατοπίζεται από τον έξω κόσμο στις εσωτερικές σκέψεις.
Ενώ είναι γνωστό ότι οι σεξουαλικές ορμόνες όπως τα οιστρογόνα και η τεστοστερόνη επηρεάζουν έντονα τον εγκέφαλο. Αυτή η νέα μελέτη δείχνει πώς οι κυμαινόμενες ορμόνες εγκυμοσύνης, όπως η οιστραδιόλη, ασκούν ιδιαίτερα ισχυρή επιρροή σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου.
“Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι οι νευρικές αλλαγές της εγκυμοσύνης μπορεί να αποδώσουν ένα σχέδιο που διευκολύνει την επακόλουθη ανάπτυξη της σχέσης μητέρας-βρέφους. Η οποία θα μπορούσε στη συνέχεια να ενισχυθεί περαιτέρω από την αλληλεπίδραση με το βρέφος.”
Περαιτέρω μελέτες που βασίζονται σε δείγμα από μεγαλύτερες ομάδες, ίσως με καλύτερα αναλυτικά εργαλεία για βαθιά κατάδυση στις αλλαγές σε κυτταρικό επίπεδο, θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην υποστήριξη ή στη διάψευση των ερμηνειών.
Πόσο διαρκούν οι αλλαγές στον εγκέφαλο της νέας μαμάς;
Ενώ πολλοί υποθέτουν ότι όλα αυτά τα συμπτώματα του χαλαρώνουν ή εξαφανίζονται μετά τον τοκετό, ορισμένες μελέτες υποδηλώνουν ότι αυτό το φαινόμενο μπορεί να συνεχιστεί για χρόνια. Σύμφωνα με μια μελέτη το Δεκεμβρίου 2016 που δημοσιεύτηκε στο Nature Neuroscience, οι αλλαγές μπορεί να επιμείνουν για τουλάχιστον δύο χρόνια μετά τη γέννηση του παιδιού.
Τι συμβαίνει με τον εγκέφαλο του μπαμπά;
Οι άνδρες αντιμετωπίζουν επίσης ορμονικές αλλαγές όταν γίνονται μπαμπάδες. Υπάρχει αύξηση στις στεροειδείς ορμόνες, την ωκυτοκίνη και την προλακτίνη. Όταν οι άνδρες έρχονται σε επαφή με τις μητέρες και τα παιδιά τους. Αυτές οι ορμόνες μπορούν να δημιουργήσουν αλλαγές στον εγκέφαλο του πατέρα που είναι σαν τις αλλαγές που συμβαίνουν στη μητέρα. Και ας μην ξεχνάμε τη στέρηση ύπνου όπου έχει αποδειχθεί ότι έχει αρνητικές επιπτώσεις στη γνωστική λειτουργία. Και ως αποτέλεσμα και οι δύο γονείς θα αντιμετωπίσουν έλλειψη διανοητικής διαύγειας.
Επίλογος
Να θυμόμαστε όλοι ότι πρέπει να είμαστε λίγο πιο επιεικής με τις μέλλουσες μαμάδες. Και σε όλες τις αλλαγές που θα παρατηρήσουμε. Θα μπορούσε να είναι ο εγκέφαλός τους που αφήνει χώρο για έναν άλλο μικροσκοπικό άνθρωπο να αγαπήσει.
Πηγές:
- Leiden University: Pregnancy changes brain structure
- Nature Neuroscience: Pregnancy leads to long-lasting changes in human brain structure